Badanie i analiza wyników egzaminu z języka polskiego w Gimnazjum nr 6 w Głogowie

Badanie i analiza wyników egzaminu z języka polskiego w Gimnazjum nr 6 w Głogowie w roku szkolnym 2013/2014 w celu poprawy jakości pracy szkoły.

Maria Ciosek

/Ewaluacja dotyczy egzaminu gimnazjalnego z języka polskiego z dnia 23.04.2014

1-Wprowadzenie

Podstawą prawną przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. nr 83, poz.562, z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 kwietnia 2010r. (Dz. U. nr156, poz.1046) wprowadziło od roku szkolnego 2011/2012 nową formułę egzaminu gimnazjalnego.

Egzamin składa się z 3 części, każda z nich posiada zmienioną strukturę.

W części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego uczniowie rozwiązywali dwa zestawy egzaminacyjne: z historii i wiedzy o społeczeństwie oraz po przerwie, z języka polskiego.

Od 2 lat zmienił się sposób informowania o wynikach egzaminu. Oprócz skali procentowej pojawiła się informacja w skali centylowej. Wyrażanie w skali centylowej pozwoliło pokazać, jak poziom wiedzy konkretnego ucznia kształtuje się na tle pozostałych zdających.

Wynik procentowy oznacza odsetek uzyskanych przez ucznia punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej) za zadania z danego zakresu.
Wynik centylowy oznacza odsetek gimnazjalistów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy uzyskali z danego zakresu wynik taki sam lub niższy niż zdający. W przypadku ucznia, którego wynik centylowy wynosi 70, oznacza to, że 70% wszystkich gimnazjalistów uzyskało za zadania z tego zakresu wynik taki sam jak on, lub niższy, a 30% gimnazjalistów otrzymało wynik niższy (dotyczy tylko indywidualnych uczniów, nie policzono w centylach zestawień: szkoła-miasto-województwo).

Wyniki egzaminu w skali procentowej ustaliła Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu na podstawie liczby punktów przyznanych przez egzaminatorów. Natomiast wyniki w skali centylowej ustaliła Centralna Komisja Egzaminacyjna na podstawie wyników przekazanych przez wszystkie okręgowe komisje egzaminacyjne.

2-Ogólne informacje o zdających egzamin gimnazjalny z języka polskiego w Gimnazjum nr 6 w Głogowie w dniu 23 kwietnia 2014 roku

Do egzaminu przystąpiło 11 uczniów klas trzecich. Wszyscy uczniowie korzystali z arkusza egzaminacyjnego GH-PB!-142.

3-Opis arkusza części humanistycznej.

Standardowy arkusz egzaminacyjny w części humanistycznej z języka polskiego, tj. arkusz GH-PB1-142 zawierał 22 zadania , wśród których 20 zadań miało formę zamkniętą, a 2 były zadaniami otwartymi o rozszerzonej odpowiedzi.

Zadania zamknięte wykorzystane w zestawie egzaminacyjnym były zróżnicowane pod względem treści i formy. Zdający rozwiązywali:

zadania wielokrotnego wyboru,
na dobieranie,
zadania typu prawda-fałsz.

Rozwiązując zadania uczniowie wykazywali się wiadomościami i umiejętnościami opisanymi w podstawie programowej obowiązującej od 2009 roku. Podstawa programowa kształcenia ogólnego z języka polskiego wyróżnia 3 obszary wymagań ogólnych:

I – Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji,

II – Analiza i interpretacja tekstów kultury,

III – Tworzenie wypowiedzi.

Zadania zestawu egzaminacyjnego sprawdzały poziom opanowania wiadomości i umiejętności kształconych na zajęciach języka polskiego w gimnazjum.

Zadania zostały skonstruowane w odniesieniu do czterech tekstów kultury:

fragmentu Hebanu Ryszarda Kapuścińskiego,
fragmentu tekstu Życie wśród książek Juliana Barnesa,
bajki Ignacego Krasickiego Orzeł i sowa,
fragmentu felietonu Jana Miodka Najki s Samotraki ? czyli profesor miodek o polszczyźnie młodzieży.

Za rozwiązanie wszystkich zadań uczniowie mogli uzyskać 32 punkty, z czego 20 punktów mogli otrzymać za rozwiązanie zadań zamkniętych sprawdzających wiadomości i umiejętności opisane wymaganiami ogólnymi z podstawy programowej w obszarach:

odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji, analiza i interpretacja tekstów kultury i tworzenie wypowiedzi,

a także 12 punktów za realizację zadań otwartych sprawdzających wiadomości i umiejętności z obszarów:

analiza i interpretacji tekstów kultury i tworzenie wypowiedzi.

Zadania otwarte wymagały od gimnazjalistów uzasadnienia wyboru fotografii, która najlepiej ilustruje poglądy autora na czytanie książek oraz napisania rozprawki na temat, czy ciekawość życia ułatwia życie człowiekowi, czy też je utrudnia.

Na rozwiązanie wszystkich zadań z języka polskiego uczniowie mieli 90 minut.

4-Kartoteka arkusza z języka polskiego w 2014r.-arkusz standardowy GH-PB1-142 /tabela nr 1/

Nr zadania	Wymagania ogólne (z podstawy programowej)	Wymagania szczegółowe(z podstawy programowej)
1.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	1.Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2).wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje.
2.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 1.Czytanie i słuchanie. Uczeń: 9).wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście.
3.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. Świadomość językowa. Uczeń: 9).rozpoznaje w tekście formy [?]czasów ? rozumie ich funkcje w wypowiedzi.
4.	I Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	I Czytanie i słuchanie. Uczeń: 10).rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (reportaż).
5.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	Analiza. Uczeń: 4). wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu składni (pytań retorycznych).
6.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	1.Czytanie i słuchanie. Uczeń: 7)rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę).
7.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2.Analiza. uczeń: 10)charakteryzuje i określa bohaterów.
8.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2.Analiza. Uczeń: 10)charakteryzuje i ocenia bohaterów.
9.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	3.Interpretacja.Uczeń: 1) przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury.
10.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2. Analiza. Uczeń: 11) identyfikuje bajkę.
11.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	3. Świadomość językowa. Uczeń: 5) rozpoznaje w zdaniach i równoważnikach zdań różne rodzaje okoliczników i rozumie ich funkcje.
12.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	1. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 2) wyszykuje w wypowiedzi potrzebne informacje.
13.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 1.Czytanie i słuchanie. Uczeń: 7)wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost lub pośrednio.
14.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	3.Interpretacja. Uczeń: 7)przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury.
15.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	1.Cytanie i słuchanie. Uczeń: 2)wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje.
16.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 3)Świadomość językowa. Uczeń: 3)rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (zaimek).
17.	II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.	3.Interpretacja. Uczeń: 1)przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją.
18.	III Tworzenie wypowiedzi.	2. Świadomość językowa. Uczeń: 4)stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie.
19.	I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.	2.Samokształcenie i docieranie do informacji. 3)korzysta ze słownika:(?)frazeologicznego, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich.
20.	III. Tworzenie wypowiedzi.	2. Świadomość językowa. Uczeń: 3)świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści.
21.	III. Tworzenie wypowiedzi.	2. Świadomość językowa. Uczeń: 3)świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści.
22.	III. Tworzenie wypowiedzi.	1.Mówienie i pisanie. Uczeń: 1. tworzy wypowiedź pisemną w formie rozprawki
		1.Mówienie i pisanie. Uczeń: 2)stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc wypowiedź spójną pod względem logicznym i składniowym.
		2. Świadomość językowa. Uczeń: 3)tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy do wyrażenia określonych treści.
		2. Świadomość językowa. Uczeń: 5)stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom.
		Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 3)stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych.
		Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 5)pisze poprawnie pod względem ortograficznym.
		Umiejętność z zakresu szkoły podstawowej. 2. Świadomość językowa. Uczeń: 6)poprawnie używa znaków interpunkcyjnych.

5-Wyniki (%) egzaminu z języka polskiego uczniów Gimnazjum nr 6 w Głogowie w latach 2005-2014 /tabela nr 1/

	Rok 2014	Rok 2013	Rok 2012	Rok 2011	Rok 2010	Rok 2009	Rok 2008	Rok 2007	Rok 2006	Rok 2005
Szkoła	44,9	29,7	43,17	12,054	17,30	17,86	16.00	17,15	16,85	19,25
Miasto Głogów	65,5	57,6	61.52	22,83	28,98	29,95	30,61	29,73	30,57	32,32
POWIAT GŁOGOWSKI	—–	—–	60,61	22,67	28,76	29,60	30,04	29,79	29,88	32,08
WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE	65,6	60,1	63,33	24,70	30.28	31,11	30,33	30,92	30,61	32,51

/Wykres nr 1- do tabeli nr 1/

6 ? Różnice pomiędzy wynikami egzaminu Gimnazjum nr 6 w Głogowie a osiągnięciami uczniów województwa dolnośląskiego w latach 2005 ? 2014 /zestawienie nr 1/

rok 2005 ? różnica wyniosła 13,25 %,

rok 2006 – ? ——- ? —- 13,76 %,

rok 2007 – ? ——- ? —- 13,77%,

rok 2008 – ? ——- ? —- 14,33%,

rok 2009 – ? ——- ? —- 13,25%,

rok 2010 – ? ——- ? —- 13,25%,

rok 2011 – ? ——- ? —- 12,65%,

rok 2012 – ? ——- ? —- 20,16%,

rok 2013 – ? ——- ? —- 30,4%.

rok 2014- | ——– | —– 14.61%

7- Poziom wykonania zadań z arkusza GH-PB1-14 uczniów Gimnazjum nr 6 w Głogowie w roku szkolnym 2013/2014 /wykres nr 2 /

Wykres nr 2

8 ? stopnie łatwości zadań egzaminu gimnazjalnego z języka polskiego w Gimnazjum nr 6 w Głogowie w roku szkolnym 2013/2014 /tabela nr3/

Wskaźnik łatwości

Bardzo trudne

0,00-0,19

Trudne

0,20-0,49

Umiarkowanie trudne

0,50-0,69

Łatwe

0,70-0,89

Bardzo łatwe

0,90-1,00

Liczba zadań

Numery zadań

16, 17

2,6,15,18,19,

3,4,9,10,11,15,19,21

1, 7,12, 13

————

9 -Analiza wykonalności zadań z języka polskiego na egzaminie gimnazjalnym w dniu 23 kwietnia 2014r. przez uczniów Gimnazjum nr 6 w Głogowie

/tabela nr 4/

Klasa

Liczba osób piszących

Średnia klasy

pkt.

Średni wynik w %

Liczba uczniów, którzy uzyskali

Najwyższy wynik

pkt.

Najniższy wynik

pkt.

70% i więcej

50-69%

30-49%

Poniżej 30%

III

44,9

–

10 ? Przedziały procentowe w skali standardowej dziewiątki w 2014 roku (średnie wyników szkół rozwiązujących na egzaminie gimnazjalnym w terminie głównym arkusz standardowy).

/Wyniki szkół w skali znormalizowanej staninowej zostały wykorzystane przez szkoły do ustalenia pozycji jej wyniku punktowego na tle wyników innych szkół/.

Poniższa tabela przedstawia przedziały procentowe odpowiadające poszczególnym staninom w części humanistycznej ? język polski w roku 2014. Na jej podstawie można sprawdzić pozycję szkoły w skali staninowej /tabela nr5/.

Stanin	Stopnie w skali	Przedział procentowy
1	najniższy	16,8 -40,5
2	bardzo niski	40,6 ? 56,4
3	niski	56,5 ? 61,5
4	niżej średni	61,6 ? 65,1
5	średni	65,2 ? 68,7
6	wyżej średni	68,8 ? 72.0
7	wysoki	72,1 ? 76,0
8	bardzo wysoki	77,1 ? 82,1
9	najwyższy	82,2 ? 93,2

11 ? Ogólna ocena wyników części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego dotyczącej języka polskiego z dnia 23 kwietnia 2014roku.

Za rozwiązanie zadań z zakresu języka polskiego uczniowie

Gimnazjum nr 6 w Głogowie uzyskali średnio 45 punktów,
w mieście Głogowie uzyskali średnio 65 punktów,
w województwie dolnośląskim również uzyskali średnio 65 punktów.

Uczniowie najlepiej poradzili sobie z zadaniami zamkniętymi, które sprawdzały odbiór tekstów kultury i wykorzystywanie zawartych w nich informacji. Bez problemu wyszukiwali w tekście publicystycznym lub literackim informacje podane wprost lub pośrednio. Jeśli jednak odpowiedź wymagała dokładniejszej analizy tekstu i samodzielnego sformułowania odpowiedzi zawierającej krytyczną ocenę faktów, zadanie okazywało się zdecydowanie trudniejsze.

Egzamin wskazał również umiejętności, które gimnazjaliści opanowali najsłabiej. Trudność sprawiły uczniom zadania sprawdzające funkcjonalne wykorzystanie wiadomości z zakresu świadomości językowej i teorii literatury.

12 ? Analiza trudności wyników egzaminu uczniów Gimnazjum nr 6 w Głogowie w roku szkolnym 2013/2014

Na podstawie przeprowadzonych analiz i wyników prezentowanych w tabeli nr 2 należy stwierdzić, że Gimnazjum nr 6 w Głogowie w roku 2014 z wynikiem 44,9% mieści się w staninie 2 (bardzo niskim), co stanowi wzrost o jeden stanin w stosunku do ubiegłego roku. W roku szkolnym 2013/2014 uczniowie uzyskali 29,7% i mieścili się w staninie najniższym (ostatnim).

Najniższą ilość punktów otrzymali uczniowie:

– za zadanie nr 16, w którym sprawdzano umiejętności z zakresu szkoły podstawowej dotyczących świadomości językowej i rozpoznawania części mowy a w szczególności zaimka.

W tym zadaniu sprawdzano również wymagania ogólne z podstawy programowej gimnazjum dotyczące odbioru wypowiedzi i wykorzystania zawartych w nich informacji.

– za zadanie nr 17, sprawdzające wymagania ogólne z podstawy programowej dotyczące analizy i interpretacji tekstów kultury oraz wymagania szczegółowe z podstawy programowej dotyczące interpretacji tekstu, przedstawienia propozycji odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnienia jej.

– niską ilość punktów otrzymali uczniowie za zadanie otwarte nr 22. Była to rozprawka , w której należało uzasadnić swoje stanowisko, przedstawić argumenty i zilustrować je przykładami z literatury na temat ,,Ciekawość ułatwia, czy utrudnia życie??.

Najgorzej w tym zakresie wypadła umiejętność z zakresu szkoły podstawowej dotycząca poprawności interpunkcyjnej, gramatycznej wyrazów odmiennych, dostosowywania szyku wyrazów i zdań składowych do wagi, jaka nadaje się przekazywanym informacjom.

Nie najlepiej wypadło tworzenie wypowiedzi spójnej pod względem logicznym i składniowym.

Nieco lepiej oceniono poprawność ortograficzną wypowiedzi, chociaż nie stanowi to poziomu zadowalającego.

Z analizy wyników opublikowanych przez OKE stwierdza się, że 6 z 11 piszących egzamin gimnazjalistów nie podjęło się pisania rozprawki. Prawdopodobnie wynika to z niskich pobudek, czyli z braku ochoty do podejmowania wysiłku umysłowego w ogóle. Część uczniów naszego gimnazjum trwa na stanowisku, że wystarczy się tylko podpisać na arkuszu egzaminacyjnym.

Najwyższą ilość punktów otrzymali uczniowie:

-za zadanie nr 13 (91%), które badało wyszukiwanie w tekście informacji wyrażonych wprost lub pośrednio,

-za zadanie nr 7 (91%) badające analizę i interpretacje tekstów kultury, charakterystykę i określanie bohaterów,

-za zadanie nr 1 (82%) badające odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji, czytania, słuchania i wyszukiwania potrzebnych odpowiedzi,

za zadanie nr 12 (82%), które, podobnie, jak zadanie nr 1 stwierdzało stopień opanowania przez uczniów odbioru wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji, czytania, słuchania i wyszukiwania potrzebnych odpowiedzi.

13 ? Analiza trudności

Podobnie, jak w poprzednich latach, żaden uczeń nie wykonał zadania w 100%.
Wśród zadań, punktowanych najwyżej, dominują zadania zamknięte.
Najwyższy wynik to 26 punktów, co stanowi 81% punktów możliwych do uzyskania. Jest to wynik wysoki. W ubiegłym roku szkolnym najwyższym wynikiem było tylko 17 punktów, co stanowiło 53% punktów możliwych do zdobycia.
Najniższy wynik to 8 punktów 25% możliwych do uzyskania. Jest to również wynik lepszy, niż w ubiegłym roku. Wówczas uczeń zdobył zaledwie 4 punkty, co stanowiło 12,5% pkt możliwych do uzyskania. Nie było w tym roku na egzaminie wyniku zerowego z całości egzaminu.
Uczniowie nie wytrzymują obciążenia, wysiłku umysłowego oraz tempa podyktowanego ograniczeniem czasowym egzaminu, ponieważ nie są wdrożeni do kilkugodzinnej wytężonej pracy umysłowej. W związku z tym, iż egzamin z języka polskiego występuje w tym samym dniu, jedynie po godzinnej przerwie po egzaminie z historii i wos, a wypracowania otwarte z języka polskiego znajdują się na końcu arkusza, wychowankowie nie podejmują wysiłku umysłowego, uznając za wystarczające wykonanie poleceń zamkniętych, poprzez zaznaczenie wybranych odpowiedzi nierzadko na chybił-trafił.
Uczniowie od wielu lat nie posiadają motywacji i tkwi wśród nich tkwi przekonanie, że nie liczą się wyniki i wystarczy tylko uczestnictwo w egzaminie.
Corocznym utrudnieniem, przekładającym się niekorzystnie na wyniki egzaminu, jest rotacja uczniów na poszczególnych etapach edukacyjnych, z powodu przybywania ich w ciągu roku szkolnego oraz w wyniku zrealizowania promocji śródrocznej.
Uczniowie naszego gimnazjum posiadają również nieraz kilkuletnie opóźnienia edukacyjne, oraz liczne deficyty rozwojowe, charakteryzują się negatywizmem szkolnym.
Średnie ocen z języka polskiego uczniów Gimnazjum nr 6 w Głogowie, liczone w ciągu roku szkolnego i na półrocze są niższe w stosunku do osiąganych w szkołach w mieście i województwie, aczkolwiek na egzaminie w 2014 roku nie znaleźli się na ostatnim miejscu w wyniku zdobytych punktów.

Oceny wystawiane uczniom naszego gimnazjum odpowiadają wynikom osiąganym przez nich na egzaminie.

14-Program naprawczy ? wskazania

–Motywować uczniów do wysiłku umysłowego oraz wskazywać korzyści z ich osiągnięć.
Rozwijać styl, bogacić język, ćwiczyć poprawność wypowiadania się ustnego oraz pisania wypracowań na różne tematy, związane z tekstami i z przeżyciami osobistymi.
Ćwiczyć samodzielną interpretację tekstów poetyckich i prozatorskich, uczyć logicznego wnioskowania.
Konsekwentnie wzbogacać język w związku z lekturami różnych tekstów publicystycznych i literackich poprzez wymaganie pisania na określone tematy.
Ćwiczyć dokładne analizowanie poleceń i zwracać uwagę na ich rozumienie przez uczniów przed rozpoczęciem pisania pracy.
Dążyć do przezwyciężania bezradności i nieporadności w wyrażaniu myśli.
Powtarzać wiadomości z zakresu szkoły podstawowej, zwłaszcza z zakresu nauki o języku.
Ćwiczyć umiejętności w kategoriach: stylistyki, składni, fleksji.
Na lekcjach wszystkich przedmiotów, w miarę możliwości, ćwiczyć poprawność ortograficzną i stylistyczną.